Page 47 - NeueExDeutsch_2_podrecznik-flipbook

CZASOWNIK (Das Verb) 3. Strona bierna
3.1. S trona bierna w czasie teraźniejszym
1. Czasownik lassen
Ein Schüler wird vom Lehrer gefragt.
ich lasse wir lassen Stronę bierną tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego
du lässt ihr lasst werden oraz imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II). Cza-
er/sie/es lässt sie/Sie lassen sownik posiłkowy odmienia się i stoi w zdaniu na drugim
miejscu, natomiast imiesłów czasu przeszłego jest w tym
1) l assen = ‘pozwalać‘; w tym znaczeniu czasownik lassen wypadku nieodmienny i stoi na końcu zdania.
wymaga dopełnienia bliższego w bierniku, np. Meine Eltern W stronie biernej wykonawca czynności jest nieistotny. Jeśli
lassen mich kein Tattoo machen. jednak chcemy powiedzieć, przez kogo dana czynność zo-
stała wykonana, stosujemy przyimek von (jeśli sprawcą jest
2) l assen = ‘kazać coś zrobić, zlecić zrobienie czegoś‘, np. Ich człowiek lub zwierzę) lub durch (jeśli sprawcą jest instytucja
lasse mir die Haare kurz schneiden. lub jakaś siła).
Die Rote Liste wird von Umweltforschern veröffentlicht.
3) l assen = ‘dać się zrobić‘, np. Das lässt sich nicht machen. Die Wälder werden durch die Industrie zerstört.
4) l assen = ‘zostawić‘; w tym znaczeniu czasownik lassen wy- Forma nieosobowa man występuje wyłącznie w stronie
czynnej. W stronie biernej jest zastępowana przez zaimek
stępuje samodzielnie i nie zachowuje się jak czasownik es. Zaimek es występuje w zdaniu zawsze na pierwszym
modalny, np. Ich lasse mein Auto in der Garage. miejscu. Używamy go wtedy, gdy nie można określić wy-
W zależności od znaczenia czasownika lassen jego formy konawcy czynności. Jeśli na początku zdania postawimy inną
czasu przeszłego Perfekt tworzymy następująco: część zdania (np. okolicznik czasu lub miejsca), wówczas
1) w znaczeniu ‘pozwolić,’ ‘kazać,’ ‘dać się zrobić’ zaimek es znika. Zaimek es może występować w zdaniach
Meine Mutter hat mich nicht ausgehen lassen. w stronie biernej również z czasownikiem w liczbie mnogiej.
2) w znaczeniu ‘zostawić‘
Meine Schwester hat ihr Handy zu Hause gelassen. Man stellt auf der Konferenz viele Fragen.
Es werden auf der Konferenz viele Fragen gestellt.
2. Czas przeszły Präteritum Auf der Konferenz werden viele Fragen gestellt.

ich sein haben werden 3.2. S trona bierna w czasie przeszłym Präteritum
du war hatte wurde
er/sie/es warst hattest wurdest Passiv Präteritum = wurde + Partizip II
wir war hatte wurde
ihr waren hatten wurden Stronę bierną w czasie przeszłym Präteritum (Passiv Präteri-
sie/Sie wart hattet wurdet tum) tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego werden
waren hatten wurden w czasie przeszłym Präteritum oraz imiesłowu czasu prze-
szłego (Partizip II) czasownika głównego, znajdującego się
Czas Präteritum używany jest przede wszystkim w języku na końcu zdania.
pisanym. Służy on do opisywania zdarzeń (w reportażach Der Tee wird in einen Seidenbeutel eingepackt. – Der Tee wurde
i relacjach) i opowiadania (np. w opowiadaniach, powie- in einen Seidenbeutel eingepackt.
ściach, bajkach) o wydarzeniach z przeszłości bez odnoszenia
ich do teraźniejszości. Wskazuje również na zdystansowanie 3.3. S trona bierna z czasownikiem modalnym
się osoby opowiadającej od zdarzeń przez nią relacjonowa-
nych. Passiv mit Modalverben = czasownik modalny +
W języku mówionym często używa się form Präteritum cza- Partizip II + werden
sowników haben, sein i czasowników modalnych.
Stronę bierną z czasownikiem modalnym tworzymy w nastę-
besuchen kommen atmen pujący sposób: na drugim miejscu w zdaniu stoi czasownik
ich besuchte kam atmete modalny w odpowiedniej formie, a na końcu zdania czasow-
du besuchtest kamst atmetest nik główny w formie imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II)
er /sie / es besuchte kam atmete oraz czasownik posiłkowy werden w formie bezokolicznika.
wir besuchten kamen atmeten Ich muss meinen Opa besuchen. – Mein Opa muss besucht
ihr besuchtet kamt atmetet werden.
sie / Sie besuchten kamen atmeten Jeśli sytuacja miała miejsce w przeszłości, zmianie ulega tyl-
ko forma czasownika modalnego. Jego odmiana niczym nie
Formy czasu przeszłego Präteritum czasowników regular- różni się od znanej nam odmiany w czasie Präteritum.
nych tworzymy, dodając do tematu czasownika końcówkę Mein Opa musste besucht werden.
-te. Do czasowników, których temat kończy się na -t, -d, -m,
-n, dodajemy końcówkę -ete. W liczbie pojedynczej formy 1.
i 3. osoby są takie same i nie mają końcówki osobowej.

141