Page 255 - Nowa Trampolina czterolatka. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć. Część 1

MY I NASZ ŚWIAT. EMOCJE I KOMPETENCJE SPOŁECZNE • Wskazówki dla nauczyciela • 253

innych dzieci? Warto zadbać o to, żeby każdy przedszkolak mógł spróbować być liderem i zorganizować sytuacje, w których
nauczyciel będzie go wyznaczał. Doskonałym pretekstem do tego są zabawy ruchowe, zabawy z regułami, ale także zabawy
dowolne, podczas których dorosły przez aktywne towarzyszenie dziecku, podnosi jego ważność w grupie.
Czasami dzieci przynoszą do przedszkola atrakcyjne zabawki. Dzięki nim stają się liderami, rządzą zabawą i swoimi
kolegami, dopuszczając ich do zabawy lub odrzucając. Aby zapobiec sytuacjom, w których dzieci stosują manipulację, warto
wypracować z nimi reguły zabawy domowymi zabawkami. Powinny być one zapisane językiem pozytywów (tzn. jak ma być,
a nie jak ma nie być). Dzieci powinny też ustalić, co będzie się działo, jeśli reguła zostanie złamana (np.: Dzielę się z każdym
zabawkami – jeśli nie, to zanoszę zabawkę do szatni. Dbamy o zabawki – jeśli coś zepsuję, to staram się to naprawić. Oddaję za­
bawkę właścicielowi – jeśli się zgubi, to szukam jej).

6. Słuchamy się naszej pani.

(Działania dzieci. Ponoszenie konsekwencji swojego zachowania).

Propozycje pytań do opowiadania, które pomogą zbudować rozmowę dorosłego z dziećmi: Jak Piotruś zachowywał się
w szatni? Jak myślicie, którą zasadę przekroczył? Co robił Franio? Jak myślicie, którą zasadę przekroczył? Co powinien zrobić?
Co zrobiła Zosia? Ja myślicie, którą zasadę złamała? Co musiała zrobić, żeby to naprawić? Dlaczego Marcel nie mógł się bawić
w ogrodzie z kolegami?

Przedszkolaki rzadko kiedy przewidują konsekwencje swojego zachowania i podjętych decyzji. Warto przy każdej okazji
ćwiczyć z nimi przewidywanie, co się może zdarzyć i to nie tylko w realnych sytuacjach, ale również podczas „zabaw
gdybanek” lub podając przykłady z własnego doświadczenia. Takie „gdybanki” to wspólne z dziećmi rozmowy, np.:
Co by było, gdybym nie włożył czapki w zimowy, mroźny dzień? Co potem mogłoby się stać? Co by było, gdybym mówił przykre
rzeczy kolegom? Co by było, gdybym zjadł naraz 4 czekolady? Co by było, gdybym nie mył rąk?.

7. Nie chcemy się tak bawić.

(Wyznaczanie reguł zabawy. Komunikacja).

Propozycje pytań do opowiadania, które pomogą zbudować rozmowę dorosłego z dziećmi: Jak bawili się chłopcy – Wojtek,
Marcel i Franio? Jak chłopcy bawili się autem Tymka? Dlaczego chłopcy nie chcieli bawić się z Tymkiem? Jak czuł się Tymek,
gdy został sam? Jak Tymek mógłby odzyskać kolegów? Co byście mu poradziły?.

Podstawową aktywnością dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa. Podczas niej dzieci „przetwarzają” rzeczywistość, w której
uczestniczą, budują wiedzę osobistą; uczą się zasad społecznego funkcjonowania przez gromadzenie różnorakich doświad-
czeń. Bardzo ważnymi doświadczeniami są te z zakresu samodzielnego tworzenia fabuły, ról i reguł działania, a potem wpro-
wadzania ich do zabawy z rówieśnikami. Uczestnicząc w niej, dzieci muszą się zastanawiać, co zrobić, gdy ktoś łamie zasady.
Muszą podejmować decyzje i ponosić ich konsekwencje. Z punktu widzenia osoby dorosłej zachowanie chłopców z opowia-
dania – odmowa zabawy z Tymkiem – nie było heroizmem, ale z perspektywy chłopców wyglądało to inaczej. Gdy uświado-
mimy sobie, jak silne i przeciwstawne emocje nimi rządziły (zachwyt zabawką Tymka i chęć pobawienia się nią a jednocześnie
złość z powodu łamania przez niego umowy), zaczynamy widzieć, że to wielkie problemy, z którymi się mierzą małe dzieci.
Sposobem na rozumienie i przestrzeganie zasad w zabawie są wszelkiego rodzaju gry planszowe. Jest to dobry trening
zwłaszcza dla dzieci, które chętnie i z łatwością przekraczają umowy w innych, mniej uporządkowanych sytuacjach.

8. Dzień słowa „dziękuję”.

(Słowa, gesty, zachowanie, które sprawiają, że jest miło).

Propozycje pytań do opowiadania, które pomogą zbudować rozmowę dorosłego z dziećmi: Jakie słowo stało się słowem
dnia? Za co dzieci sobie dziękowały? Jakie znacie „magiczne” słowa? Kiedy, w jakich sytuacjach, używamy słowa „dziękuję”?.

Każda społeczność, także rówieśnicza grupa przedszkolna, buduje swoje obyczaje i rytuały. Posługuje się również konkret-
nymi słowami, których stosowanie umila, a nawet umożliwia relacje społeczne.