Page 254 - Nowa Trampolina czterolatka. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć. Część 1

252 • MY I NASZ ŚWIAT. EMOCJE I KOMPETENCJE SPOŁECZNE • Wskazówki dla nauczyciela

3. Bawię się razem z wami.

(Wiem, co lubię, a czego nie lubię. Sam podejmuję decyzję, co będę robił).

Propozycje pytań do opowiadania, które pomogą zbudować rozmowę dorosłego z dziećmi: Czego nie lubił robić Marcel?
Co wy lubicie robić w przedszkolu, a czego nie lubicie? Jaki pomysł miała pani Ewa, żeby zachęcić Marcela do ćwiczenia razem
z dziećmi? Co robiły przedszkolaki podczas gimnastyki? Jak zachował się Marcel, gdy zauważył, że gimnastykę prowadzą jego koledzy?.

Warto, żeby dziecko znało siebie i wiedziało, co lubi, a czego nie lubi robić. Ta samowiedza to przygotowanie do decydo-
wania o sobie wtedy, gdy nie ma w pobliżu dorosłego. To doświadczanie samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach
ważnych dla dziecka i ponoszenie konsekwencji takiego wyboru. Im więcej stworzymy dziecku bezpiecznych sytuacji, tym
będzie się ono lepiej znało i trafniej będzie podejmowało decyzje. Warto zapytać malucha, o czym decyduje w przedszkolu,
a o czym decyduje w domu. Odpowiedzi wskażą dorosłym, jak wygląda to z jego perspektywy i czy możemy poszerzyć
strefę decydowania o kolejne bezpieczne obszary.
Przedszkolak może bezpiecznie decydować na przykład o tym, z kim stanie w parze, jaką piosenkę zaśpiewa, co i ile zje,
kiedy pójdzie do ubikacji, w co się ubierze, kiedy jest mu zimno, czy chce bawić się sam czy z innymi, czy chce się bawić
klockami czy puzzlami. Tych sytuacji w życiu przedszkolnym jest dużo. Od dorosłych zależy, czy dostrzegą ich wagę
w rozwija niu samodzielności. Warto też zastanowić się, które sytuacje nie podlegają negocjacjom i wyraźnie zaznaczyć te
granice, żeby dziecko wiedziało, jak daleko może się posunąć w swojej autonomii.

4. Przepraszam, że popsułem.

(Konflikty rówieśnicze. Czego uczymy dzieci? Czego uczą się dzieci?)

Propozycje pytań do opowiadania, które pomogą zbudować rozmowę dorosłego z dziećmi: Co budowali Marcel i Franio?
Jak zachowywał się Wojtek, gdy przyszedł do przedszkola? Dlaczego zachowanie Wojtka nie podobało się pani Ewie? Co czuli
chłopcy, gdy Wojtek zepsuł im budowlę? Co sądzicie o zachowaniu Wojtka, gdy zabrał chłopcom tyranozaura? Co powinniśmy
zrobić, gdy coś komuś zepsujemy?

W czasie trzy- lub czteroletniego pobytu w przedszkolu dzieci nabywają różnych kompetencji społecznych. Podstawowymi
są rozpoznawanie emocji i radzenie sobie z nimi w sposób akceptowany i niekrzywdzący innych oraz nauka strategii i umie-
jętności rozwiązywania konfliktów rówieśniczych. Każdy dorosły powinien zdawać sobie sprawę z tego, że dzieci powielają
strategie zaobserwowane u innych ważnych dla nich osób (rodziców, starszego rodzeństwa, kolegów, nauczycieli). Wpro-
wadzają je w życie na zasadzie eksperymentów – jeśli osiągają spodziewany efekt, to uznają, że dana strategia jest dobra.
Dobra dla konkretnego dziecka, gdyż oceniając, nie bierze ono jeszcze pod uwagę punktu widzenia drugiej osoby, obowią-
zujących zasad etycznych czy systemu wartości. Dlatego dzieci często na przykład grają ofiarę jakiejś sytuacji (płaczą),
usprawiedliwiają się (to było niechcący), biją (co jakiś czas jestem ukarany, ale częściej zdobywam w ten sposób to, co chcę),
złoszczą się (dorosły ustępuje) lub obrażają się (dorosły przestaje wtedy mówić).
W te sytuacje włączani są dorośli. Od nas zależy, jak zareagujemy. Czy nauczymy dzieci, że jesteśmy jak sędziowie – roz-
strzygamy i nasze słowo jest najważniejsze. Czy nauczymy dzieci rozumienia, co się wydarzyło podczas konfliktu i jak chcą
sobie z nim poradzić zamieszane w kłótnię dzieci. Ucząc dzieci rozwiązywania sporów, można odnieść się do naszego
opowiadania i ułożyć nowe, w którym bohaterowie za radą naszych przedszkolaków, mogliby zgodnie się bawić. Można
zacząć od zadania dzieciom pytania: Co by było, gdyby Wojtek podpowiedział chłopcom, jak warto poprawić ich budowlę?.

5. Pobaw się moją zabawką.

(Lider. Kierowanie zabawą. Zasady postępowania podczas zabawy prywatną zabawką).

Propozycje pytań do opowiadania, które pomogą zbudować rozmowę dorosłego z dziećmi: Jak miała na imię dziewczynka,
która przyniosła do przedszkola swoje zabawki? Jak dziewczynki bawiły się kucykami? Co nie spodobało się dziewczynkom
w zachowaniu Helenki? Co zaproponowała dziewczynkom pani Ewa? Kiedy waszym zdaniem zabawa z innymi jest udana?
Kiedy jest nieudana?

Każda grupa przedszkolna ma swoich naturalnych liderów. Zadaniem dorosłego jest zwrócić uwagę, co proponują oni swoim
kolegom. Czy są to zabawy i zachowania, które chcemy, aby stały się normą wśród rówieśników? Czy nie terroryzują