Page 302 - Nowa Trampolina pięciolatka i sześciolatka. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć. Część 1

300 • My i nasz świat. Emocje i kompetencje społeczne • Wskazówki dla nauczyciela

9. Oferowanie pomocy.

Teatrzyk przedszkolaka. N. przedstawia sytuację, gdy jedna postać czegoś nie potrafi zrobić, a druga oferuje pomoc. Waż-
ne, aby wybrzmiały następujące zwroty modelujące postępowanie:
x Czy chcesz bym ci pomógł?
x W czym ci mogę pomóc?
x Jak ci mogę pomóc?
x Może spróbujemy…, chcesz?
x A może spróbujmy tego…, chcesz?

Przykład: Ola chce nauczyć się pisać swoje imię. Zosia oferuje jej pomoc.
Zosia: Chcesz, żebym cię nauczyła, jak napisać „Ola”?
Ola: Tak, ale nie wiem jak.
Zosia: Napiszę ci na twojej kartce, a ty poprawisz.
Ola: Nie, nie pisz po mojej.
Zosia: To napiszę na drugiej kartce. To będzie taki wzór – popatrzysz i będziesz wiedziała, jak napisać.
Ola: Dobrze, napisz…

Sensowne oferowanie pomocy polega na uczeniu kogoś, jak w przyszłości ma to zrobić samodzielnie. Nie jest to wyręczanie
i robienie za kogoś. Warto pokazywać dzieciom, jak to może przebiegać z zachowaniem szacunku dla osoby, która czegoś
nie umie lub faktycznie nie może czegoś zrobić bez pomocy innych (np. dziecko niepełnosprawne).

10. Rozumienie stanów emocjonalnych.

Zabawy z całą grupą. Dzieci chodzą w kole i śpiewają piosenkę Ojciec Wergiliusz. Na słowa: Róbcie to, co ja! N. pokazuje
jakąś emocję, a dzieci naśladują, np.:
x śmieje się (głośno, długo, aż boli brzuch, aż do łez)
x złości się (wydając przy tym groźne dźwięki, wykrzywiając twarz, zaciskając pięści itp.)
x boi się (skulone ciało, wyraz oczu i twarzy).

Po zabawie N. rozmawia z dziećmi o tym, co czuły, jak nazwać takie emocje, jak je rozpoznać w swoim ciele (np.: czym róż-
ni się ból brzucha ze śmiechu od bólu brzucha ze strachu). Odwołuje się do doświadczeń życiowych swoich i dzieci (Boję
się wysokości – ściska mnie wtedy w brzuchu; Jestem szczęśliwy – czuje się lekki, jakbym nic nie ważył).

Krąg z całą grupą „Pamiątki z dzieciństwa”. Dzieci przynoszą do przedszkola ważne dla nich przedmioty (np.: starą pielusz-
kę, przytulankę, ulubioną zabawkę, kamyki z gór, muszle z morza). Krótko opowiadają o nich i mówią, dlaczego to jest dla
nich ważne, dlaczego to przyniosły. Rundka na zakończenie: Gdy mam przy sobie…, to jest mi… (wesoło, smutno, tęsknię,
przypominają mi się wesołe chwile, czuję mamę, nie boję się itp.).
Uwaga: Ze względu na dość długi czas trwania działania można rozbić na dwie osobne części: I – wypowiedzi dzieci,
II – rundka.

Oglądanie filmu przyrodniczego o zwierzętach. Po czym poznać, że zwierzę się boi, jest wesołe, smutne, zezłoszczone? Na-
zywanie i rozpoznawanie emocji u zwierząt.

Rozmowa o zwierzętach domowych dzieci, np.: Po czym poznajesz, że pies się cieszy? Po czym poznasz, że kot jest zezłosz-
czony? Co robi pies, gdy jest zezłoszczony?

Emocje towarzyszą człowiekowi przez całe życie. Są podstawą naszego działania – dzięki nim podejmujemy (lub nie) kon-
kretne działania. Warto więc podejść do nich, jak do każdej innej, ważnej sfery determinującej życie człowieka i uczyć
o nich już małe dzieci. Dostrzeganie, nazywanie i rozumienie własnych emocji to podstawowa umiejętność warunkująca
pełny rozwój osobowy i społeczny człowieka. Taką naukę zaczynamy od najprostszych działań – zauważania, rozpozna-
wania i nazywania emocji oraz korzystania z nich w trakcie działania. Wszak emocje ostrzegają nas przed niebezpieczeń-
stwem (strach), mobilizują do wysiłku (strach, gniew), motywują do działania (radość), prowokują do refleksji (smutek).
Czytanie własnych emocji to również dostrzeganie sytuacji, które je wywołują, a więc uczenie się przez doświadczenie i ro-
zumienie skomplikowanego świata, w tym świata społecznego. Bez takich podstawowych umiejętności trudno jest dziecku
dostrzegać emocje innych ludzi i rozumieć sytuacje społeczne, w których uczestniczy jako członek własnej rodziny, grupy
przedszkolnej czy innej społeczności.