Page 301 - Nowa Trampolina pięciolatka i sześciolatka. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć. Część 1

My i nasz świat. Emocje i kompetencje społeczne • Wskazówki dla nauczyciela • 299

Przykład 1.
Pacynka 1 ogląda książeczkę.
Pacynka 2 podchodzi i mówi: Czy mogę oglądać razem z tobą?
Pacynka 1 mówi: Ale ja będę przewracał kartki.
Komentarz N.: Zapytał, czy może dołączyć do czytania książki i uzyskał zgodę. Ustalili, kto i co będzie robił.

Przykład 2.
Pacynka 1 buduje z klocków lego, wyjmuje klocki z pudełka.
Pacynka 2 podchodzi i mówi: Potrzebuję zielonych klocków do mojego domku. Mogę je wziąć?
Pacynka 1: Tak, możesz, tylko nie bierz żółtych i czerwonych, bo mi są potrzebne.
Pacynka 2: Jak znajdę żółte i czerwone, to ci dam.
Pacynka 1: Nie, sam będę szukał.
Komentarz N.: Powiedział, czego potrzebuje. Inny powiedział, czego oczekuje od kolegi. Ustalili zasady dołączenia do zabawy.

Dołączanie do zabawy to dla sporej liczby dzieci przedszkolnych sytuacja trudna. Każde dziecko ma swój pomysł i chce
go zrealizować. Często występują sprzeczne potrzeby i interesy. Dzieci nie komunikują sobie nawzajem, czego chcą, cze-
go potrzebują i jak chcą to zrobić. Naturalnym odruchem jest więc bronienie zasobów, pomysłów czy przestrzeni, w którą
wchodzi inne dziecko. To, czego powinniśmy nauczyć dzieci, to mówienie innym, co zamierzam, czego potrzebuję, pyta-
nie o zgodę, czekanie na zgodę oraz negocjowanie. Niektórych dzieci warto nauczyć dzielenia się, a niektórych stawiania
granic i asertywności w zależności od tego, z czym mają kłopot.

7. Czekanie na swoją kolej.

Krąg z całą grupą. N. przygotowuje atrakcyjną dla dzieci zabawę dla jednej osoby. Np. do pudła sensorycznego z ryżem
wkłada nowe skarby do szukania (szklane kulki, koraliki itp.). Przypomina o zasadzie: Bawi się jedno dziecko. Pyta: Kto chce
się tym bawić? Proponuje, by zrobić listę – Każdy będzie wiedział, kiedy jest jego kolej. Zapisuje kolejne imiona. Wspólnie
ustalają, ile czasu ma każdy. N. deklaruje, że będzie pilnował czasu, a dzieci – kolejności.

W domach rodzinnych często jest jedno dziecko i zazwyczaj natychmiast lub bardzo szybko dostaje to, czego chce. W przed-
szkolu dzieci spotykają się z sytuacjami oczekiwania na co dzień i jest to naturalna konsekwencja organizacji życia przed-
szkolnego (miedzy innymi – jeden dorosły i dużo dzieci). Dzieci mają powtarzające się okazje do odraczania realizacji swo-
ich potrzeb i ćwiczą umiejętność samoregulacji. To doświadczenie dla niektórych jest bardzo trudne. Warto pomóc, ucząc
sposobów oczekiwania na swoją kolej. Może to być tworzenie list kolejności, określanie czasu oczekiwania (np.: Za 10 mi-
nut będzie obiad. Po podwieczorku przyjdzie mama. Bawisz się tym tak długo, jak długo przesypuje się piasek w klepsydrze.),
zapełnianie czasu oczekiwania innym działaniem (np.: W tym czasie zagrajmy w karty).

8. Proszenie o pomoc.

Zabawa z całą grupą. N. gromadzi dzieci w kręgu po zabawie swobodnej, gdy sala nie jest uprzątnięta (pozostawione są za-
bawki, materiały i sprzęty, którymi bawiły się dzieci). Przypomina o zasadzie Po zabawie sprzątamy. Tym razem proponuje,
aby dzieci sprzątały w parach. Wymienia imię dziecka. Ma ono poprosić inne dziecko o pomoc w sprzątaniu, np.: Proszę cię,
Aniu, pomóż mi sprzątnąć klocki. Gdy Ania wyrazi zgodę na pomoc, to para zaczyna sprzątanie. Tak tworzą się pary do sprzą-
tania. Przy kolejnym zadaniu dzieci powinny zamienić się rolami tak, aby każde dziecko miało okazję poprosić o pomoc.

Wbrew pozorom proszenie o pomoc nie jest wcale takie łatwe, jakby się wydawało. Żeby poprosić o pomoc, trzeba najpierw:
x wiedzieć, że można zrobić coś z czyjąś pomocą
x rozumieć, że inni nie wiedzą, że potrzebuję pomocy
x umieć powiedzieć, że chce się pomocy
x umieć podejść do innej osoby (dziecka, dorosłego)
x umieć przyjąć odmowę pomocy i szukać dalej.

Kolejnym krokiem jest umiejętność powiedzenia innym, o jaką pomoc proszę (Co może mi pomóc? Jak możesz mi pomóc?),
oraz umiejętność odmowy przyjęcia pomocy (Nie, dziękuję, spróbuję sam.), zwłaszcza jeżeli pomoc proponuje dorosły.