Page 300 - Nowa Trampolina pięciolatka i sześciolatka. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć. Część 1

298 • My i nasz świat. Emocje i kompetencje społeczne • Wskazówki dla nauczyciela

Słuchanie innych ludzi jest bardzo ważną umiejętnością, która umożliwia porozumiewanie się między sobą. Zazwyczaj
umiejętność ta nie jest jeszcze zbyt dobrze rozwinięta u dzieci przedszkolnych. Przyczynami takiego stanu rzeczy są: brak
cierpliwości do wysłuchania, różnice indywidualne w rozumieniu mowy, nieumiejętność patrzenia z perspektywy drugiej
osoby. Jednak bez umiejętności słuchania innych ludzi niemożliwa lub zakłócona jest komunikacja. Dlatego warto poświę-
cić czas na naukę składowych dobrego słuchania: koncentrację, cierpliwość rozumianą jako odraczanie realizacji potrzeb,
rozumienie słów, zwrotów, zdań.

4. Rozmawianie.

Zabawa w niewielkich grupach „O czym myślę?”. N. zadaje dzieciom pytanie: O czym myślę? Dla ułatwienia dodaje, że bę-
dzie to owoc (lub coś z innej kategorii, np.: warzywo, kolor, zwierzę, przedmiot). Dzieci pytają N., jakie to jest (np.: Czy
to jest czerwone / okrągłe / plastikowe / do jedzenia?). N. odpowiada. Jeśli dzieci powtarzają pytania, które już były zadane
przez innych, to zwraca na to uwagę. Zadaniem N. jest też podsumowywanie, np.: Wiecie już, że to, o czym myślę, jest: żół-
te, miękkie i nie do jedzenia. Celem zabawy jest uczenie rozmawiania ze sobą kilku osób, a odgadnięcie zagadki jest tutaj
tylko atrakcyjnym dla dzieci pretekstem.

Rozmawianie, choć wydaje się takie naturalne, jest umiejętnością złożoną, której człowiek spontanicznie uczy się i doskona-
li w trakcie całego swojego życia. Rozwój tej umiejętności można i warto świadomie wspierać od najmłodszych lat. Warto:
x dużo dzieciom opowiadać, mówić do nich, gdy są malutkie (budujemy słownik bierny dzieci, rozwijamy słuch fonematyczny)
x słuchać (skupiać uwagę, okazywać zainteresowanie), gdy dzieci mówią (budujemy motywację do mówienia i poszerza-
my słownik czynny dziecka)
x modelować poprawną mowę
x czytać dzieciom książki
x robić miniprzedstawienia z dialogami postaci
x pozwolić dzieciom na udział w rozmowie dorosłych osób (np. pytać dzieci o zdanie).

5. Odmawianie.

Zabawa w parze dziecko – dorosły; w parze dziecko – dziecko. Jedna osoba namawia drugą na coś, do czegoś. Mówi, co
lubi jeść, w co się bawić, jaki kolor lubi itp., a druga osoba mówi, co na ten temat sądzi (czy chce to zjeść, zrobić, czy nie).

Przykład 1
Dorosły: Lubię jeść marchewkę z groszkiem. Proszę, zjedz.
Dziecko: Nie, dziękuję, nie chcę.

Przykład 2
Dorosły: Teraz pobawimy się w sklep.
Dziecko: Nie, nie chcę.

Przykład 3
Dorosły: Chodź ze mną do samochodu.
Dziecko: Nie, nie pójdę. Mama mówiła, że mogę tylko do samochodu taty i mamy.

Większość dzieci nie ma zbyt wielu okazji, aby trenować odmawianie dorosłemu. Jest to spowodowane ograniczonym obsza-
rem pozostawionym dzieciom do własnego decydowania. Wynika to z naturalnej sytuacji zależności dziecka od doros łych
opiekunów oraz odpowiedzialności dorosłego za zdrowie i rozwój dziecka. Warto jednak zastanowić się, kiedy dziecko,
bez szkody dla siebie, może i powinno decydować o sobie. Taki trening decydowania – mówienia TAK, mówienia NIE
– i ponoszenia konsekwencji umożliwia dziecku rozpoznawanie własnych potrzeb, możliwości, wzmacnia poczucie bycia
kompetentnym w sprawach bezpośrednio go dotyczących.

6. Dołączanie do zabawy.

Teatrzyk przedszkolaka. N. modeluje różne strategie włączania się dzieci do zabawy innych. Ilustruje je dwiema pacynka-
mi/lalkami czy maskotkami. Po odegraniu scenki rozmawia z dziećmi i krótko opisuje przedstawioną strategię.